Każdy z nas z pewnością już nie raz spotkał się ze sformułowaniem poseł na sejm. Z pewnością domyślamy się, że musi to być osoba wysoka rangą, skoro została mianowana do pełnienia jednej z najważniejszych funkcji w państwie. Jednak kim dokładnie są posłowie na sejm? Jak zostać posłem? Sprawdzamy!
Posłowie na sejm i ich status prawny
Posłowie na sejm są osobami wybieranymi w wyborach demokratycznych, powszechny i proporcjonalnych. Co ciekawe już w dniu ogłoszenia wyników wyborów, poseł ten nabywa immunitet formalny, a także swoisty przywilej nietykalności. Co więcej otrzymuje on również od Państwowej Komisji Wyborczej zaświadczenie o tym, że został wybrany na posła. Niemniej jednak zgodnie z konstytucją poseł musi złożyć ślubowanie poselskie, a odmowa wywiązania się z tego obowiązku będzie skutkowała zrzeczeniem się mandatu. Prawa posła na sejm, a także jego obowiązki są określone w następujących aktach prawnych:
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
- ustawa uchwalona w dniu 9 maja 1996 roku, która traktuje o wykonywaniu mandatu posła oraz senatora
- Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Warto również być świadomym tego, co należy do praw posła na sejm. Zostały one uregulowane w artykule 14 ustawy z dnia 9 maja 1996 roku. Wobec tego do praw posła na sejm należy:
- wyrażanie w sposób jasny i klarowny swojego stanowiska, a także zgłaszanie wniosków w przebiegu spraw rozpatrywanych na posiedzeniach izby poselskiej.
- korzystanie zarówno z biernego jak i czynnego prawa wyborczego
- poseł na sejm posiada prawo do zwracania się personalnie do Prezydium Sejmu w kwestii rozpatrzenia sprawy lub komisji sejmowej
- posiada on również prawo do bezpośredniego zwracania się do komisji sejmowej
- posiada on prawo do uczestnictwa w procesie podejmowania poselskich inicjatyw
- może on brać czynny udział w dyskusjach nad sprawami, które rozpatrywane są przez Sejm
- może on zrzeszać się w kluby poselskie oraz koła poselskie
- może wystosowywać interpelacje oraz poselskie zapytania
Powyżej wymienione prawa należą do główny praw jakimi dysponuje poseł na sejm. Niemniej jedna kolejna część jego praw wynika z artykułu 17 tej samej ustawy. W jej zapisie możemy znaleźć informację o tym, że:
- poseł ma prawo do tworzenia klubów i zespołów poselskich
- ma prawo do uzyskania wszechstronnej pomocy z różnych organów administracji rządowej
- może uzyskać pomoc w sprawowaniu swojego mandatu
- ma prawo do pozyskiwania informacji i materiałów z różnych źródeł o ile nie narusza przy tym prawa dóbr osobistych
- poseł na sejm ma również pełne prawo w momencie wykonywania swoich obowiązków i pełnieniu mandatu poselskiego do interwencji w organach administracji rządowej, a także w samorządach terytorialnych
- poseł na sejm ma również prawo do czynnego uczestniczenia w sejmikach województw oraz rad powiatu, które są odpowiednie dla tego okręgu wyborczego, z którego poseł został wybrany lub są właściwe dla miejsca, w którym poseł posiada swoją siedzibę.
Kim są posłowie na sejm?- forma zatrudnienia
Posłowie na sejm wykonują swoje obowiązki głównie podczas pracy w sejmie lub w klubach poselskich. Warto jednak pamiętać, że stosunek ich pracy został objęty wyjątkową ochroną przez prawo. Tak więc, stosunku pracy posła zasadniczo nie można zerwać, ani rozwiązać przez cały czas trwania jego kadencji oraz nawet 2 lata po jej zakończeniu. Wyjątkiem jest sytuacja, w której zgodę na to wyrazi Prezydium Sejmu. Poseł ma również prawo do skorzystania z bezpłatnego urlopu, który pracodawca może mu udzielić tylko i wyłącznie na wniosek posła. Niemniej jednak w sytuacji, w której nie korzysta on z przywileju urlopowego, wówczas to pracodawca zobowiązany jest zapewnić mu odpowiednie warunki i możliwości do kontynuowania obowiązków i dalszego wykonywania swoich czynności wynikających ze stosunku pracy posła na sejm.